Uwagi o barwach

Ludwig Wittgenstein (1889-1951), austriacki filozof analityczny znany glownie z dwoch dziel: wczesnego "Tractatus logico-philosophicus" (1921, jedyna jego ksiazka wydana za zycia) i poznych "Dociekan filozoficznych" (1953), w ostatnich miesiacach przed smiercia wiele pisal i czesc prac pozostawil niedokonczonych. Do tego okresu naleza: tom "O pewnosci" (Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2014) i niniejsze uwagi o barwach spisywane prawdopodobnie w latach 1950-1951. Wittgenstein w typowej dla siebie formie krotkich notatek i w nawiazaniu do "Farbenlehre" Goethego rozwaza po trosze fenomenologicznie szczegolne zjawisko barw i ukazuje ich zaskakujaca dla nas, bieglych w komputerowych formatach RGB i CMYK, problematycznosc. Nic tu nie jest jasne ani oczywiste: jak rozpoznajemy barwy, co oznaczaja ich wlasnosci? Dlaczego na przyklad biel nie jest przezroczysta, a czerwien uznajemy za ciemniejsza od zolci, choc nie jest ona od niej "czarniejsza"? Dlaczego bywa bialy zar, ale nie szary lub brazowy? Te ciekawostki sa pretekstem do podstawowej dla poznego Wittgensteina kwestii gier jezykowych jako naszego podejscia do swiata. Jak gramy w barwy? Jak je rozpoznajemy - czy uczac sie pewnego jezyka? W tych rozwazaniach nie chodzi o psychologie postrzegania, lecz o logike jezyka barw - dobre cwiczenie umyslowe takze dla tych, ktorzy barwy chlona wylacznie zmyslami.