Wizje zaglady w literaturze

Ksiazka wchodzi w sklad serii "Literatura i kontrowersje". Stanowi prezentacje kilkudziesieciu utworow literackich, okreslanych mianem katastroficznych, ktorych powstanie bylo scisle zwiazane z oddzialywaniem defetystycznych historiozofii, tragicznych wydarzen oraz licznych stereotypow i uprzedzen. Teksty te bazuja na popularnych stereotypach i mitach powielanych przez brukowe gazety oraz liczne plotki. Przewrotnosc czy tez kontrowersje z nimi zwiazane sa rozne: albo wynikaja z ogolnych tendencji historycznych czy literackich, albo maja charakter indywidualny dla kazdego autora. W wiekszosci z nich mozna jednak zauwazyc pewna zaskakujaca prawidlowosc: literatura ta ma charakter oczyszczajacy, a wiec fikcyjne katastrofy maja wymiar ocalajacy, swiat odradza sie tu na nowo (oczywiscie w roznoraki sposob). Moze on przyjac calkowicie inna forme niz dotychczas lub - w mysl toposu genezyjskiego - przeniesc zycie na zupelnie inna planete, gdzie ludzkosc bedzie mogla stworzyc nowa cywilizacje. Dobor literatury do poszczegolnych rozdzialow nie byl przypadkowy. Sa to mniej lub bardziej znane powiesci podejmujace tematy katastrofy, zmierzchu wartosci, rewolucji, a nawet inwazji obcych istot. Niektore z nich, jak np. powiesci Witkacego, stanowia doskonala gre zarowno ze stereotypami, jak i popularnymi konwencjami literackimi. Obok tekstow tak wybitnych, jak biblijne ksiegi czy "Nie-Boska komedia", mozna tu poczytac o malo znanych utworach literatury popularnej, czesto niewznawianych po 1945 roku, albo o dzielach fantastycznonaukowych, ktore oprocz motywow katastrof czy inwazji podejmuja rowniez proby przedstawienia cywilizacji przyszlosci w formie antyutopii lub nawet dystopii. Z literatury zagranicznej wybrano dziela Herberta G. Wellsa, Pierre'a Boulle'a, Karela Capka, Dana Browna, Philipa K. Dicka, Jose Saramago, Mary W. Shelley, Aldousa Huxleya, Georga Orwella. Polscy pisarze przywolani przez autora to: Antoni Slonimski, Roman Jaworski, Jan Lada, Witkacy, Kazimierz Wybranowski, Zygmunt Krasinski, Waclaw Niezabitowski, Janusz A. Zajdel, Stanislaw Lem, Boleslaw Prus i Adam Mickiewicz.