Lata przez meke Rosja 1917-1925

Wspomnienia Walentina Platonowicza Zubowa, tworcy Instytutu Historii Sztuk, jednej z najwazniejszych placowek naukowych i kulturalnych w przed- i porewolucyjnym Petersburgu, napisany juz na emigracji (autor opuscil ZSRR w 1925 roku), zostaly po raz pierwszy opublikowane w 1968 r. w Monachium. Postac Zubowa, podobnie jak sam stworzony przez niego od podstaw i przez niego finansowany Instytut z siedziba w jego rodzinnym palacu przy Soborze Isaakijewskim, gdzie miesci sie do dzis, kontynuujac znakomite tradycje z lat 1912-1930, jest w Polsce - w przeciwienstwie do humanistyki zachodnioeuropejskiej i atlantyckiej - calkowicie nieznana. Z ogromnym poczuciem humoru i talentem literackim Zubow przedstawia dzieje powstania i obrony niezawislosci Instytutu, kreslac przy okazji barwne portrety glownych dzialaczy politycznych (Kierenskiego, Lunaczarskiego) i elity artystycznej (Gumilowa, Achmatowej, Meyerholda) oraz wybitnych uczonych (barona Wrangla, rosyjskich formalistow). Wspomnienia przedstawiaja ludyczna, karnawalowa (wrecz kabaretowa) strone historii, wolne od martyrologii i nekrografii cechujacej liczne pamietniki rosyjskie z tych lat. Poprzestaja na opowiesci o lokalnej mikrohistorii, ale odwoluja sie do historiozofii szekspirowskiego teatru swiata, ktorej patos pozostaje ukryty pod groteskowymi anegdotami. Tekst ksiazki uzupelniaja liczne fotografie z archiwum rodzinnego grafow Zubowych.